Chuyện tình của mình với tiếng Trung có thể tóm gọn lại bằng một câu là “hữu duyên thiên lý năng tương ngộ, vô duyên kiến diện bất tương phùng”. Mình học tiếng Trung vào thời điểm không hề thích hợp để làm việc đó, và lúc nên học và cần học thì lại không học. Trước hết cái sự “vô duyên” là ở thời điểm bắt đầu học tiếng Trung, mình bắt đầu học tiếng Trung tương đối muộn.
Lý do học tiếng Trung
Sở dĩ mình nói mình bắt đầu học tiếng Trung muộn, là do trước giờ mình chưa từng nghĩ mình sẽ học đến ngoại ngữ thứ 4, trước khi vào đại học thì chỉ nghĩ làm thế nào nói được tiếng Anh với người nước ngoài, nhìn thấy Tây mà không sợ chạy mất thì đã là một thành tựu rồi. Nếu biết trước có ngày đâm đầu vào sự nghiệp không lối thoát này, nhất định sẽ học tiếng Trung đầu tiên, đây cũng là câu mình nói với tất cả bạn bè mình khi đang băn khoăn xem nên học ngoại ngữ gì. Tiếng Trung rất gần với tiếng Việt, ngữ pháp cách tư duy từ vựng đều rất gần gũi nên không gặp khó khăn trong việc tư duy sắp xếp thứ tự từ. Hơn nữa, tài liệu học và trung tâm tiếng Trung vô cùng sẵn, chi phí học và tiếng Trung tương đối rẻ (cứ so với tiếng Anh mà xem (!)). Một điểm vô cùng lợi trong việc học tiếng Trung là khi đi du lịch nước ngoài, đôi khi dùng tiếng Trung còn tiện hơn tiếng Anh.
Điều hay ho nhất (và mình cảm thấy hối hận nhất khi không học tiếng Trung đầu tiên, là tài liệu bằng tiếng Trung vô cùng nhiều, muốn gì có đó và luôn luôn dễ dàng để tải về một cách miễn phí. Bằng chứng vô cùng đau lòng là hồi ôn thi IELTS phải học bằng sách tiếng Trung, vì mấy tài liệu quen quen không giúp ích nhiều cho mình lắm còn tài liệu hữu ích thì bán quá mắc, mấy cái phần giải thích đọc không hiểu, lại vác đi hỏi một bạn Trung và bạn đó giải thích bằng tiếng Trung thì mình không hiểu… (siêu thảm hoạ). Giá mà hồi đó biết tiếng Trung tốt hơn, chắc sẽ học và hiểu mấy cái đề IELTS đỡ vất, tìm tài liệu học cũng đỡ cực hơn,… Cuối cùng cách giải quyết là bạn đó giải thích bằng tiếng Nhật (ôi trời, đắng thay T.T…). Thỉnh thoảng vẫn nhớ lại chuyện này để cảnh tỉnh bản thân một cách đầy cay đắng, là đã thiếu sót như thế nào khi không học tiếng Trung từ sớm, khi còn đang rất rảnh ở cấp 3 và đại học.
Lần đầu tiên ngồi xuống bàn giở sách đặt bút viết những câu tiếng Trung đầu tiên từ quyển giáo trình Hán ngữ một cách tử tế (trước đó có học linh tinh vài lần, chỉ học từ và chưa quá được bài 5) là vào những ngày đầu năm mới của năm 2014, khi mình đang chuẩn bị thi tiếng Nhật vào cuối năm đó. Mình nhận được kết quả thi tiếng Nhật N2 vào đúng ngày mùng 1 tết (đi ra đi vô mãi không dám xem kết quả vì sợ nhỡ vạn nhất tạch thì xui cả năm, năm 2014 mình định thi rất nhiều), và may mắn là đỗ. Con đường từ N2 lên N1 chắc chắn không hề đơn giản, và mình cảm thấy bản thân không đủ tự tin cũng như thời gian dư dả để có thể tiếp tục chiến đấu với nó, nên năm này đã đặt mục tiêu là tự thả lỏng bản thân một chút với một sự bắt đầu mới (là tiếng Trung).
Ngoài ra thì với lượng kanji ít ỏi mà mình học được từ N2, mình không đủ tự tin để có thể nắm bắt được kanji sử dụng cho N1 (không phải chỉ đơn giản con số khoảng 2000 kanji, mà còn biết bao từ tạo thêm, và kinh khủng nhất là các thành ngữ 4 chữ). Vậy nên, mình có chút mưu đồ, “tâm cơ” là đi đường vòng một chút, học thật nhiều chữ Hán và biết chữ Hán, khi đó quay lại nhìn kanji sẽ không thấy sợ nữa và hiểu sâu hơn. Khi học kanji mà nhớ được âm Hán Việt thì có thể đoán được cách đọc từ đó, cũng tương tự như vậy khi biết pinyin của từ tiếng Trung, có thể suy ra gần đúng cách đọc của phần lớn từ tiếng Nhật, và nghĩa thì hầu như là không khác (những từ mang nghĩa khác nhau cũng rất hay ho, qua đó mình cũng thấy được sự khác nhau giữa văn hoá và cách tư duy của Nhật và Trung với cùng một khái niệm/vấn đề, khi nào rảnh nhất định phải ngồi tổng hợp lại mấy cái này).
Chuyện đi thi
Nhân đây cũng xin nhắc lại, mình là một người rất ham hố đi thi (lý do tại sao ở đây), nên khi học chưa được mấy chữ, “chưa đỗ ông nghè đã đe hàng tổng” ham hố vác tù và đi thi. Kỳ thi HSK được tổ chức 2 lần ở Việt Nam là tháng 5 và tháng 11. Lúc đó thi tháng 5 thì mới học được chưa đầy 3 tháng, có thi cũng chỉ được cấp 3 (là cùng) và hơi tốn tiền nên mình định tháng 11 thi. Đây cũng là điều mình tương đối hối hận và cảm thấy hơi vô duyên với tiếng Trung ở đây, chính vì trì hoãn việc thi cử nên mình cũng trì hoãn luôn cả việc học khi nghĩ còn cả tá thời gian tới lúc thi (lí do vô cùng quen thuộc). Sau đó là bỏ bẵng luôn, sách vở phủi ra đầy bụi.
Tới tháng 11/2014 mới chợt giật mình là hình như lâu lắm không có học tiếng Trung, vậy nên cũng không có kiến thức đâu mà đi thi cả, nên lại trì hoãn tiếp đến tháng 5/2015, ngoài ra thì lúc này đang ngủ quên trên chiến thắng của tiếng Nhật và 1 thứ khác, nên rất dương dương tự mãn không coi học hành quan trọng nữa (một chuyện rất không nên trong quá trình học ngoại ngữ là giữa đường bỏ ngang). Tới tháng 11/2015 thì chắc chắn phải thi rồi, đây là cơ hội cuối cùng để mình gỡ gạc lại với tiếng Trung trong khi còn ở Việt Nam. Mục tiêu là HSK5 nhưng tới ngày đăng kí lại tiếc tiền sợ thi ngu (và nhát) nên đăng kí HSK4, rồi tới lúc nhận điểm thì tiếc hùi hụi vì điểm cao, biết đâu thi HSK5 cũng đỗ thì sao… Nhưng cái biết đâu đó không bao giờ xác thực được, nên giờ mình vẫn đang ngồi đây và gạo lại bài để quyết tâm chinh phục HSK ;).
Đi thi HSK4 thì cũng nhiều chuyện để kể lắm. Cho tới lúc đi thi HSK4 thì hành trang trong đầu của mình có: 1200 từ HSK4, ngữ pháp 4 quyển Hán ngữ, làm qua khoảng 10 đề đọc nghe, chưa từng có ai kiểm tra viết cho, và thật ra cũng chưa viết cái gì bằng tiếng Trung bao giờ (!) (đọc thêm về việc mình ôn thi HSK4). Hôm đi thi là lần đầu tiên viết được trọn vẹn 1 câu bằng tiếng Trung (trời ơi bao xúc động, câu đó là “thuốc đánh răng hết rồi, mai phải đi mua thôi” hahaa =)) ).
Điều kiện thi ở Hà Nội phải gọi là vô cùng “tuyệt vời” tới mức bây giờ bất kì ai hỏi mình về kì thi đó mình cũng có thể bật ra một ngàn lẻ một lí do củ chuối làm ảnh hưởng đến kết quả thi; tỉ dụ như đúng vào buổi sáng hôm thi thì khoa Pháp (địa điểm tổ chức thi) quyết định bơm nước, và thật may mắn là mình ngồi cạnh đúng cái ống bơm cứ xì xì cả buổi còn to hơn cả tiếng đài; tỉ dụ như làm đề luyện ở nhà tưởng photo nên mới đen trắng, hoá ra lúc đi thi đề cũng chỉ là đen trắng mà thôi (nên phải nhớ đeo kính mà soi mấy câu nhìn tranh…); tỉ dụ như sẽ có mấy cô lao công vừa quét dọn vừa nói chuyện ở một cự li siêu gần ngay lúc bạn đang tập trung làm phần đọc…, hay như các đồng chí xung quanh bắt đầu ngọ ngoạy gian lận… Mình vẫn vô cùng cay cú phần thi nghe hôm đó, vì mình vô cùng tự tin, và nghe cứu mình qua khỏi các kì thi tiếng Nhật, nên cũng tự tin là nó sẽ cứu qua tiếng Tàu, cuối cùng 2 phần kia điểm rõ cao, còn phần nghe thì bị ngu si… 😥
Sau kì thi thì lại lặp lại quá trình trồi sụt trong niềm đam mê tiếng Trung của mình, thi xong rồi thì học làm gì nữa? (ôi trời). Ngoài ra cộng thêm việc mình phải chuẩn bị đi Nhật, rồi sang Nhật thì phải thích nghi với cuộc sống bên này, và cả một số xáo trộn không nhỏ trong các mối quan hệ, (lí do) tâm trạng và thể trạng không ổn định cho phép mình làm nhiều việc một lúc nữa, nên với tất cả nguyên cớ này, việc học tiếng Trung lại bị tạm hoãn (hix).
Hiện tại và tương lai (gần)
(Hồi năm 2016)
Giờ thì mình xem chương trình giải trí tiếng Trung hoặc phim thì nói chung là hiểu, nghe tin tức thì chịu, đôi chỗ vẫn phải tra nhưng nghe và nhìn phụ đề thì hiểu hơn hồi mình mới N2 mà đi xem phim Nhật nhiều, nên hi vọng là trình độ đọc nghe đang ở khoảng ngưỡng trên dưới HSK5. Vấn đề là phát âm và viết vô cùng tệ (do có học đâu) cho dù vẫn có thể nói chuyện bập bõm với người Trung, nên phải tìm cách cải thiện, ngoài ra HSK5 cũng không phải chuyện đơn giản, nhất định cần chiến lược để ôn cẩn thận. Hi vọng trong tương lai gần (năm nay hoặc đầu 2017) có thể kết thúc mối tình nghìn năm với em tiếng Trung bằng HSK6.
(Cập nhật tháng 10.2018)
Kết quả là đến tận bây giờ vẫn chưa thi HSK6 (lầy quá thể T>T). Mình sẽ quyết tâm trong nửa đầu 2019 thi được HSK6. Nhật ký sẽ cập nhật trong thời gian gần ^^
